Zapraszam do obejrzenia webinarium będącego autorską prezentacją podręczników "Łowcy słów" (do 47 minuty nagrania) oraz "Studiologia" (druga część wystąpienia).

Koncepcja podręcznika Łowcy słów opiera się na idei CLIL (Content and Language Integrated Learning). W centrum tego unikatowego podejścia znajduje się przekonanie, że - pracując z trudnymi treściami (a takie są często zawarte
w tekstach popularnonaukowych) - należy różnymi sposobami wspierać uczących się tak, by odnieśli oni sukces,
co daje zadowolenie i motywację wszystkim uczestnikom procesu nauczania: zarówna nauczycielom, jak i kursantom.

To wielokierunkowe wsparcie nosi nazwę scaffolding, czyli budowanie rusztowania. Ten inspirujący koncept został wbudowany w strukturę podręcznika jako jego fundament. Na scaffolding: wielce praktyczne i efektywne narzędzie pedagogiczne, składają się następujące elementy:

1. Spowolnione tempo pracy z tekstami popularnonaukowymi tak, by uczący się mieli okazję zastosować różne strategie rozumienia. Dodajmy, że wszystkie artykuły zawarte w podręczniku zostały skrócone i uproszczone. Simplifikacji została poddana szczególnie ich warstwa gramatyczna oraz leksykalna. Ponadto trudniejsze słowa są wyjaśnione w ramkach umiejscowionych w obrębie artykułów.
Istotnym założeniem jest, że rozumienie tekstu uważa się za wystarczające, jeżeli uczący się potrafi z sukcesem wykonać postawione przed nim zadanie. Kursanci powinni koncentrować uwagę na tym, co jest dla nich jasne (nawet jeżeli tylko domyślają się znaczenia), a także na celu, w jakim podejmują wysiłek czytania ze zrozumieniem. Stąd ćwiczenia są umieszczone przed tekstami, by umożliwić skupienie się na celu pracy z poszczególnymi artykułami oraz na tym, co w nich najważniejsze. Rozumienie w najszerszym sensie oznacza interioryzację tekstu (wchodzenie w głąb), w którym to bardzo subiektywnym procesie angażowane są system wartości, preferencje, emocje oraz spontaniczne przemyślenia odbiorcy. Podręcznik dla jego rozwijania najczęściej ćwiczy strategie przewidywania treści tekstu, domysłu językowego, aktywowania wiedzy na dany temat (często na drodze burzy mózgów), współpracy
i wspierających interakcji między kursantami oraz umiejętność rozumienia głównych myśli.

2. Podzielenie materiału na niewielkie części, wykonywanie zadań przygotowawczych krok po kroku według zasady rosnącego stopnia trudności. Raczej wspólne odkrywanie niż podawanie gotowych wzorców przez nauczyciela, nawet jeżeli wymaga to wzmożonego wysiłku i czasu. Bardziej aktywne konstruowanie i negocjowanie znaczenia
we wspólnym trudzie niż bierny odbiór treści. Liczne powtórzenia, które umożliwiają rzetelny recykling leksykalny,
oraz regularna ewaluacja oparta na jasno sprecyzowanych oczekiwaniach, by dać kursantom poczucie bezpieczeństwa.

3. Oparcie produkcji na samodzielnym poszukiwaniu i odkrywaniu w tekstach leksyki oraz struktur językowych potrzebnych do wyrażania różnych operacji myślowych. Eksploracja artykułów popularnonaukowych pozwala
na obserwację słów w ich naturalnym środowisku (które pełni rolę modelu demonstracyjnego), równocześnie budując umiejętność pracy z testem jako źródłem aktywnego słownika uczących się.
Następnie ćwiczenia powtarzają w wielu nowych kontekstach dokładnie te same struktury, by przez twórczą imitację zminimalizować ryzyko błędu. Bazują one często na graficznych organizerach i wizualizacji, by dać umysłowi coś
na kształt kotwicy dla często abstrakcyjnej leksyki. Stąd wiele ćwiczeń ma postać prezentacji multimedialnych, w tym animowanych, gdyż te formy dają w zasadzie nieograniczone możliwości użycia grafiki w porównaniu z książką. Graficzne reprezentacje i użycie koloru pozwalają także na klarowne wskazanie intake’u, a więc tej części materiału językowego, co do której mamy plany przekształcenia jej w słownik aktywny uczących się. Powodują także, że kursanci nie czują się przytłoczeni zawartością informacyjno-leksykalną tekstów popularnonaukowych.
Prezentacje multimedialne znajdujące się na stronie internetowej podręcznika są ćwiczeniami z kluczem, ponieważ każde kliknięcie powoduje pokazanie się prawidłowej odpowiedzi. Jeżeli dysponujemy salą z projektorem, można takie ćwiczenia wykonywać na forum grupy. Istnieje również opcja, że kursanci, pracując indywidualnie, używają do tego celu swoich komórek. Quizy online można także łatwo wykonać w czasie zajęć przy użyciu komórek lub jako pracę domową, ponieważ wszystkie posiadają funkcję autokorekty.

Uczenie się języka obcego jest długą i trudną podróżą, która nigdy się nie kończy. Nauczyciele są aktywnymi
i pozytywnymi asystentami tego procesu. Dostrzegają i wspierają rozwój nowych kompetencji i zdolności. Pomagają budować pewność siebie oraz autonomię uczących się, stopniowo przekazując im odpowiedzialność za własne postępy. Rozumieją, że kursanci mają prawo do eksperymentów opartych na twardych faktach lub jedynie domyśle
i zgadywaniu, co może prowadzić podróżujących na manowce, ale zwykle w końcu wracają oni na właściwy trakt. Najważniejsze, by nie tracić motywacji i cieszyć się drogą. Drobne sukcesy pozwalają na utrzymanie tempa tej podróży
i powoli zbliżają do celu. 

Pamiętajmy, że zawsze jesteśmy w środku drogi, wiele małych i większych kroków już za nami, ale dużo pozostało jeszcze do zrobienia, co musi rodzić błędy, które jednak z czasem zwykle udaje się poprawić. Mogę się mylić, ale wydaje mi się, że jako nauczyciele za często zbyt dużą wagę przywiązujemy do rzeczy negatywnych: czego uczący się nie rozumieją, nie pamiętają, nie umieją itp. Nie służy to dobrej atmosferze współpracy i życzliwości. Lepiej widzieć szklankę do połowy pełną, bo to daje motywację, rodzi zaangażowanie i dobre emocje. Bądźmy więc raczej tropicielami sukcesów niż niepowodzeń. Pełni energii i z humorem ramię w ramię z naszymi kursantami zmierzajmy do tego samego celu, ucząc się od siebie nawzajem.

Nawet najlepiej pomyślana książka potrzebuje jednego istotnego dopełnienia w postaci osoby nauczyciela z jego zaangażowaniem, pozytywną energią, gorliwymi zachętami i pochwałami, życzliwością oraz uśmiechem.

Życzę wielu sukcesów i zachęcam do kontaktu w każdej sprawie przez stronę internetową podręcznika (kontakt@studiologia.edu.pl).

Wsparcie uczących się,

czyli o budowaniu rusztowania

Strona internetowa podręczników jest dostępna na licencji Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe, pewne prawa zastrzeżone na rzecz autora. Zezwala się na wykorzystanie materiałów zgodnie z licencją pod warunkiem zachowania niniejszej informacji licencyjnej oraz wskazania autora jako właściciela praw do tekstu.

Treść licencji jest dostępna na stronie

Studiologia & Łowcy słów